Yaşamı Neler Bekliyor?
Tükettiğimiz gıdaların %95’i ya doğrudan ya da dolaylı olarak topraktan elde edilir.1 Toprağın kalitesi üretilen gıdaların miktarını ve kalitesini (besinsel değer ve güvenlik) belirler. Sağlıklı, besleyici gıda, ancak sağlıklı topraklarda yetișir.2
Geçtiğimiz 50 yılda tarım üretimdeki gelişmeler küresel gıda üretiminde büyük bir sıçramaya yol açtı, bununla birlikte bu sıçramanın temelini oluşturan yoğun işlemeli tarım birçok ülkede toprağın bozulmasına,3 toprağın bozulması ise toprağın besleyiciliğini kaybetmesine, mikro ve makro besinler bakımından zayıflamasına neden oldu. Besleyiciliğini kaybetmiş, zayıf topraklar düşük ürün verimliliğinin ana nedenlerinden biridir ve bu durum ürünün besin kalitesini olumsuz etkiler.4 Çünkü tıpkı insanlar ve hayvanlar gibi bitkiler de besin eksikliği çekerler.5
Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre mikrobesin (vitamin, mineral ve iz elementler) eksikliği önemli bir küresel sağlık sorunudur. Bilimsel çalışmalar bugün dünyada iki milyardan fazla insanın sağlıkları için gerekli olan temel mikrobesini alamadığını ve besin eksikliği yaşadığını ortaya koymaktadır.6
Dünya Sağlık Örgütü’ne (WHO) göre mikrobesin eksikliği çeken nüfusun büyük bölümü düşük gelirli ülkelerde yaşıyor ve bu nüfus tipik olarak en az bir mikrobesinin eksikliğini çekmektedir.7
Bilimsel çalışmalara ve Dünya Gıda ve Tarım Örgütü (FAO)’ya göre küresel düzeyde yaşanan bu mikro besin eksikliğinin nedenlerinden biri de tarım topraklarının besleyicilik yönünden zayıflamasıdır. Hem bitki büyümesi hem de insan sağlığı için zorunlu olan 18 besleyicinin (çinko, demir, magnezyum, sülfür, potasyum, kalsiyum, azot, klor, fosfor, molibden, bor, bakır, manganez, sodyum, silisyum, oksijen, karbon ve hidrojen) dünya tarım topraklarındaki oranında önemli düşüşler yaşıyor.8_9
Bu düşüşteki en büyük pay insan etkinliklerine bağlı olarak yaşanan toprak bozulumudur. Bitki örtüsü yok edilmiş, yoğun işlemeli tarıma maruz kalmış topraklarda toprağın besin maddesini oluşturan organik madde azaldıkça toprak bozuluyor ve besleyicilik yönünden fakirleşiyor.
Topraktaki organik materyalin artırılması, minimum toprak işleme, toprak yüzeyinin bitki örtüsü ile kaplı tutulması, erozyonun azaltılması, ürün rotasyonu gibi sürdürülebilir toprak yönetimi uygulamaları toprak sağlığı, bitki sağlığı ve insan sağlığı için büyük önem tașmaktadır.10
- FAO. Status of the world’s soil resources. Erişim tarihi 2018, erişim adresi http://www.fao.org/documents/card/en/c/c6814873-efc3-41db-b7d3-2081a10ede50/
- Namlı, A., & Akça, O. (2014). Sağlıklı toplumlar için sağlıklı topraklar. Toprak Bilimi ve Bitki Besleme Dergisi, 2(1), 30-33.
- FAO. Healthy soils are the basis for healthy food production. Erişim tarihi 2018, erişim adresi http://www.fao.org/3/a-i4405e.pdf
- Netherlands Environment Assessment Agency. Healthy soils, healthy lives. Erişim tarihi 2018, erişim adresi http://www.pbl.nl/sites/default/files/cms/afbeeldingen/027i_dgis17.pdf
- Young, E. M. (2012). Food and development. Abingdon: Routledge.
- World Health Organization. Preventing and controlling micronutrient deficiencies in populations affected by an emergency. Erişim tarihi 2018, erişim adresi http://www.who.int/nutrition/publications/WHO_WFP_UNICEFstatement.pdf
- A.g.e.
- FAO. Healthy soils are the basis for healthy food production. Erişim tarihi 2018, erişim adresi http://www.fao.org/3/a-i4405e.pdf
- Singh, M. V. (2008). Micronutrient deficiencies in crops and soils in India. B. J. Alloway (Ed.), Micronutrient deficiencies in global crop production içinde (ss. 93-125). London: Springer.
- FAO. Soil: the foundation of nutrition. Erişim tarihi 2018, erişim adresi http://www.fao.org/3/a-bc275e.pdf
